به سوی فانوس دریایی و ترجمه

ترجمه ی رمان فکر می کنم دشوار تر از خیلی ترجمه های دیگر باشد.چرا که در رمان(و همچنین در داستان) تو تنها به انتقالِ معنا و مفهوم نمی اندیشی بلکه چیزهایِ دیگری اهمیت می یابند که شاید در ترجمه ی بسیاری متونِ دیگر توجه به آن نکات بیهوده به نظر برسد. در مورد ترجمه و شیوه هایِ آن و نظریه هایی که دربابِ این مقوله(که امروزه بدونِ تردید از مهم ترین مقوله هایِ اندیشه ای است) هست در جاهایِ مختلفی می توان مطالعه کرد و من هم فعلاً کاری به آنها ندارم. اینجا فقط قصدم بررسی کوتاهی است دربابِ ترجمه ی یکی از مطرح ترین رمان هایِ جهان از یکی از سرشناس ترین نویسندگان.
کتابِ به سوی فانوس دریایی، نوشته ی خانمِ ویرجینیا وولف،که با ترجمه ی مترجمِ صاحب نامِ ایران در زمینه ی ترجمه ی رمان و داستان_ صالح حسینی_ سالها پیش از این(چاپ اول 1370) به انتشار رسیده است.
صالح حسینی را قشر رمان خوان به خوبی می شناسند و فکر می کنم همه به خوبیِ ترجمه های ایشان(فارغ از ضعف هایی که هیچ انسانی از آنها در اَمان نیست) آگاهند و اذعان دارند. به هر رو این نوشته هم نقدی آنچنانی بر این ترجمه نیست بلکه فقط مقایسه ای است بین متنِ اصلیِ انگلیسی با ترجمه ی فارسی تنها در چند صفحه از این اثر و فقط با برجسته نماییِ چند مقوله ی خاص که می بایست در ترجمه ی رمان بیشتر به شان توجه نشان داد.
در ضمن نمی دانم آیا بعد از این هم فرصتی به دست خواهد آمد که ادامه ی این کار را که حداقل 80 درصد آن است، انجام بدهم یا نه. چرا که چنین کارهایی بسیار وقت بَر است و نیازمندِ حوصله و دقتِ بسیار که من هیچ یک از این دو را در خودم نمی بینم و نمی یابم.

یک) متن: in his children,s breasts
ترجمه: در فرزندانش
* یک واژه در ترجمه حذف شده.

دو) متن: Yes,he did say disagreeable things,Mrs Ramsay admitted
ترجمه: خانم رمزی قبول داشت که تنسلی،آره تنسلی، حرفهای ناخوشایندی می گوید.
* عبارت " آره تنسلی " از جانب مترجم افزوده شده.

سه) متن:She turned with severity upon Nancy
ترجمه: به نانسی نهیب زد.
* نهاد جمله حذف شده.

چهار) متن: she sighed
ترجمه: با خود گفت: ... .
این مورد به نظرم خیلی مهم است چرا که یکی از اشکالاتِ این ترجمه را می توان به وسیله ی آن توضیح داد.
مترجمِ تقریباً در تمامِ کتاب به یک نکته اصلاً توجه نکرده و آن هم این است که هر جا که عبارتی بوده که قولی یا بیان قول یا سخن یا فکری بوده اما در متن به شیوه ی غیر مستقیم آمده، مترجم آنها را به شیوه ی عبارت مستقیم برگردانده است.
در همین مورد نویسنده می گوید که خانم رِمزی فکر می کرد که... . اما مترجم همه جا این طور رفتار می کند که اینگونه عبارت ها را اینطور ترجمه می کند: خانم رمزی فکر می کرد:... . و به نظرِ من توجه به این مقولات در ترجمه ی رمان بسیار مهم است.

پنج) متن: He couldn,t play cricket; he poked; he shuffled
ترجمه: بازی کریکت بلد نبود. همه اش تنه و پشت پا می زد.
مترجم به جای واژه ی shuffled ظاهراً می بایست "جر زدن" می گذاشت.

شش) متن: who was buried his light temporarily at Bristol or Bedford
ترجمه: چه کسی روشنایی اش را به طور موقت در بریستول یا بدفورد چال کرده،
* ظاهراً به جایِ واژه ی light باید معرفت یا آگاهی یا... می گذاشته.

هفت) متن: it was a little rough
ترجمه: آره قدری توفانی است.
زمان فعل از گذشته به حال تغییر کرده است.در حالی که در متن خیلی هم واضح است و چنین بی دقتی ای جایی ندارد چرا که آقای تنسلی دارد درباره ی گذشته چیزی تعریف می کند.

هشت) متن: put them all on edge somehow with his acid way of peeling the flesh and blood off everything
ترجمه: { در ترجمه کلّ ِ این عبارت جا اُفتاده.}

نه) متن: and not from the sluggish English, or the cold Scotch
ترجمه: نه از انگلیسیهای شلخته یا اسکاتلندیهای سردمزاج.
* واضح است واژه ی شلخته به جایِ sluggish با بی دقتی انتخاب شده و بهتر بود به جایِ آن تنبل، وارفته،شل و ول، یا... می آمد.

ده) متن: For they were making the great expedition, she said, laughing.They were going to the town
ترجمه: خانم رمزی خندخندان گفت: آخر می خواهیم به سفر بزرگ برویم. داریم به شهر می رویم.
* باز از همان مواردی است که مترجم شیوه ی روایتِ عبارت را تغییر داده است.